Het was rustig op het strand. Maar ja, het was pas een uur of elf en nog niet erg zonnig. We keken uit over het rustige water van de Atlantische Oceaan. Een tijdlang gebeurde er niets. Opeens gleed er een donkere vlek door het water, duidelijk zichtbaar tegen het lichte zand van het ondiepe water. De korte, explosieve ademhaling liet er geen misverstand over bestaan. Er kwam een dolfijn naar het strand! Opgewonden liep een aantal mensen het koude water in. Hiervoor was de dolfijn gekomen: speelkwartier! Rustig zwom hij zijn rondjes en verdeelde zijn aandacht over alle mensen, die de moeite genomen hadden hem te komen begroeten.

Een mooi romantisch verhaal? Ja dat wel, maar geen verzinsel. We bevonden ons op het strand van Ferkingstad Havn op het eiland Karmøy, ten noorden van Stavanger in Noorwegen. Sinds vorig jaar zwerft er daar een eenzame tuimelaar rond, die er lol in heeft met mensen te spelen. Deze tuimelaar, door de plaatselijke bevolking, hoe kan het ook anders, "Flipper" gedoopt, verscheen vorig jaar ineens voor de kust en zwom met boten mee. Hij bemoeide zich ook met windsurfers. Aanvankelijk zwom hij alleen met de planken mee, maar geleidelijk aan begon hij er tegen aan te duwen en probeerde hij de surfers van de plank te duwen. Na verloop van tijd kwam hij dichter bij het strand, zowel bij Ferkingstad Havn als bij het iets noordelijker gelegen Åkrehamn. Daar speelde hij met zwemmers en had een uitgesproken belangstelling voor luchtbedden. Vreemd genoeg bleef Flipper ook tijdens de winter in de buurt, hoewel het zeewater in de winter afkoelt tot een graad of zes, veel kouder dan het water, waar een tuimelaar zich normaal gesproken in ophoudt. En dit jaar is hij er dus nog steeds.

Begin augustus zijn wij met een paar noorse vrienden op Karmøy geweest en hebben Flipper van nabij meegemaakt. Hij is een mannetjestuimelaar van ongeveer 3½ meter lang. We schatten zijn gewicht op zo'n 400 kg. Vermoedelijk is hij ruim 25 jaar oud. Z'n leeftijd is moeilijk te schatten, dus hij zou best nog ouder kunnen zijn. Hij is vrij donker van kleur, haast donkerbruin en heeft vrij veel littekens, overblijfselen van stoei- en vechtpartijen met soortgenoten. Deze littekens zijn vrij oud, wat er op duidt dat hij al geruime tijd geen contact meer heeft met andere tuimelaars. Hij is duidelijk te herkennen aan een groot wit litteken aan zijn onderkaak, mogelijk het gevolg van een aanvaring met een scheepsschroef, een grote lichtere plek rond zijn blaasgat en een bijna gekartelde staartvin. Doordat hij zo makkelijk te herkennen is zijn we er ook zeker van, dat het hier gaat om één en dezelfde dolfijn.

Waarom zoekt een wilde dolfijn contact met mensen? Op deze vraag is geen sluitend antwoord te geven. In de meeste gevallen gaat het om solitaire dieren, die om wat voor reden dan ook geen contact meer hebben met hun groep. Soms is er sporadisch contact met soortgenoten. Flipper is heeft vrijwel zeker geen soortgenoten in de buurt (hoewel we hem een langere periode intensief zouden moeten observeren om daar zeker van te zijn). Het eerste contact met mensen is meestal toevallig. Zijn deze eerste ervaringen positief, dan zal de dolfijn meer contact gaan zoeken. In de dagen dat wij in Noorwegen waren verscheen Flipper tegen het einde van de ochtend op één van de beide lokaties. Waren daar mensen in het water, dan bleef hij daar tot tegen de avond. Opvallend was, dat hij nooit lang bij één persoon of één groepje bleef. Hij verdeelde zijn aandacht netjes over alle aanwezigen. Daarbij maakte het niet uit of je op een luchtbed of in een bootje zat, gewoon zwom, snorkelde of dook. Als wij met onze snorkel- of duikuitrusting in het water lagen, bleek hij veel belangstelling te hebben voor onze vinnen. Die moest hij steeds van dichtbij bekijken en er tegen duwen. Als we met onze duikuitrusting onder water bezig waren kwam hij af en toe voor ons liggen en blies onder water lucht af, kennelijk de bellenstroom uit onze automaten imiterend. In het algemeen zwom hij rustig van persoon naar persoon, maar soms moest hij zich ineens sexueel uitleven op een luchtbed. Dan ging hij plotseling wild tekeer maar hield even plotseling weer op. Zelfs in een sexueel opgewonden toestand was hij echter nooit gevaarlijk voor de zwemmers. Doordat hij inmiddels al een behoorlijke ervaring heeft in het omgaan met mensen weet hij waarschijnlijk wat hij wel en niet kan doen. Hij zoekt zelf het contact en zolang hij er plezier aan beleeft zal hij er wel voor waken om de mensen uit het water te jagen.

Helaas moesten wij na een paar dagen alweer terug naar Nederland. Het was een lange reis voor een paar dagen rond het strand, maar het contact met Flipper was een dusdanig unieke ervaring, dat we die reis er graag opnieuw voor zullen maken, zodra we daarvoor de gelegenheid hebben.

This paper was published as:

van der Toorn, J.D. and J.Y. van der Toorn-Hoeksma. 1991.

Wild in the wild - Wilde dolfijnen in Europa. Duiken 9: 52-53

A slightly modifed version of this paper was published in english as:

van der Toorn, J.D., J.Y. van der Toorn-Hoeksma and T. Schorpen. 1992.

A friendly dolphin in Norway. Soundings 17.1: 28

Recent nieuws over Flipper

Na het verschijnen van bovenstaand artikel is Flipper een regelmatige gast gebleven van de stranden rondom Stavanger. Eind juli 2002 kwam Flipper in botsing met de "Nøkk", een boot van de brandweer, tijdens een druk bezocht festival in Stavanger. Hij liep daarbij een aantal diepe wonden aan zijn kop op, waarvan er één gevaarlijk dicht bij zijn blaasgat zat. Er werden plannen gemaakt om hem tijdelijk te vangen om hem te kunnen behandelen. Dit leverde wat commentaar op van de Noorse parlementariër Bastensen, een fervent voorstander van de walvisvangst. Volgens hem was de beste oplossing om Flipper af te schieten en hem zo uit zijn lijden te verlossen. Flipper verdween echter en dook na ongeveer een week weer op. Zijn wonden leken enigszins te helen. Daarom is er verder niks ondernomen. Zijn toestand werd door een groep van dierenartsen en dierenverzorgers in de gaten gehouden. Sindsdien is Flipper verschillende keren gezien hij lijkt volledig hersteld te zijn.

Flipper is sinds juni 2002 niet meer gezien. Er zijn diverse berichten geweest over doodgevonden dolfijnen, maar geen van die dolfijnen was Flipper. Het laatste nieuws is te vinden op de site van Fiskeri.no (in het noors).

Relevante links

Møtte Flipper på fisketur

Aftenbladet - 16 februari 2002 (in het Noors)

Flipper tilbake i godt slag

Aftenbladet - 31 januari 2002 (in het Noors)

Flipper leker igjen

Haugesunds Avis - 15 oktober 2001 (in het Noors)

Flipper i toppform

Aftenbladet - 25 september 2001 (in het Noors)

Flipper i form, sårene grodd

Aftenbladet - 17 september 2001 (in het Noors)

«Flipper» på helgetur

Aftenbladet - 6 augustus 2001 (in het Noors)

Shoot sick dolphin says MP whale hunter

Aftenposten - 3 augustus 2001 (in het Engels)

New hopes that "Flipper" will survive

Aftenposten - 3 augustus 2001 (in het Engels)

Flipper bør skytes, mener Bastensen

Aftenposten - 3 augustus 2001 (in het Noors)

Delfinen "Flipper" kan være reddet

Aftenposten - 2 augustus 2001 (in het Noors)

Hoppet etter Flipper

Aftenbladet - 16 juli 2001 (in het Noors)

Flipper i Smedasundet

Haugesunds Avis - 15 mei 2000 (in het Noors)

Back to the Online Papers Page

Back to the Main Page